मर्मबंधातली माणसं

वाघबारसविषयी मी ऐकून होतो. तलासरी भागात असल्यामुळे इथल्या वाघबारसची कल्पना आहे परंतु कुंभार्ली घाटात होणारी वाघबारस पाहायची उत्सुकता लागली ती सदफची पोस्ट पाहिल्यावर. खरं तर हा मागच्या वर्षीचा(२०२३) अनुभव आहे. चिपळूण येथे राणी आणि सदफ यांच्या सह्याद्री संवर्धन व संशोधन संस्थेत(SCRO) पोचलो. तिथून आम्ही कुंभार्ली घाटच्या दिशेला निघालो. घाटमाथ्यावर किसरुळे, भाटी, केमसी आणि कासारखडकपाडा असे चार धनगर समाजाचे पाडे. त्यातील कासारखडकपाडा येथे वाघबारस साजरी करण्याकरिता तिकडे गेलो. कासारखडक पाड्यात एकूण पाच कुटुंब. साधारण पंचवीसेक लोकसंख्या.  पाड्यातल्या एका मोकळ्या जागेत गावकरी, लहान मुलं आणि वाघबारस बघण्याकरिता मुंबई, पुणे येथून आलेले आम्ही सारे जमलो होतो. वाघबारसकरिता आलेल्या पाहुणे मंडळींनी पाड्यातील लहान मुलांना रंगवायचे होते. थोडक्यात काय तर त्यांनी वाघ, बिबट्या, कोळशिंदा, अस्वल कसे दिसतात या कल्पनेतून मुलांचे चेहरे रंगवायचे होते. सर्वांनी ते केले शिवाय आमच्यातले काही जण स्वतः रंगण्यासाठी इच्छुक झाले. मग तिथल्या मुलांनी आमच्या चेहऱ्यावर वाघ, कोळशिंदा असे चित्र रेखाटले. वाघबारस दिनी पाड्...

पुस्तक - सत्तर दिवस लेखक -  रवींद्र गुर्जर युरुग्वे दक्षिण अमेरिकेतील एक छोटासा देश. त्या देशातील तरुणांनी रग्बी खेळात दोनदा राष्ट्रीय अजिंक्यपद पटकावले होते. यावेळीही ते अजिंक्यपद पटकवण्यासाठीच निघाले होते. दिनांक १२ ऑक्टोबर १९७२. एअरफोर्सच्या 'फेअर चाईल्ड एफ २२७' ह्या विमानानं पंचेचाळीस प्रवाशांसह आकाशात झेप घेतली. हिमालयसारख्या पर्वत रांगा या भागात आहे. विमान आकाशात झेपत असताना खराब हवामानमुळे त्यांचं विमान कोसळतं. आणि जगाशी संपर्क तुटतो. चहू बाजूने बर्फाच्छदित प्रदेश. यातून सुटका करण्याकरिता चिली, अर्जेंटीना सारखा नजीकचा देश सहकार्य करतो पण तो देखील अपयशी ठरतो. त्या बर्फाच्छदित प्रदेशात फसलेल्या पंचेचाळीस लोकांपैकी केवळ सोळा जणं जिवंत राहतात. त्या सोळा जणांनी अनुभवलेलं मरण या पुस्तकात कथित केलं आहे. मुबलक जेवण सोबत नाही तसेच संपर्क करण्याकरिता साधन नाही. जिवंत राहण्यासाठी काहीतरी खाणं आवश्यक होतं. म्हणून सोळा जणांनी नरमांस भक्षण करत सत्तर दिवस काढले. त्या सोळा जणांनी आपापसांत कामे वाटून तेथून बाहेर निघण्याचे प्रयत्न केले आणि त्यातून ते सुटले तब्बल सत्तर दिवसांनी. या सत्तर द...