मर्मबंधातली माणसं

कंपनीच्या स्पोर्ट्स करिता रत्नागिरीत गेलो होतो. जेवण आटपून आम्ही मारुती चौकातल्या मारुती मंदिरात फेरफटका मारायला गेलो. तेथे छत्रपती शिवाजी महाराजांचं स्मारक आहे शिवाय काही तोफ, तुतारी, ढोल वाजवतानाचे मावळे अशी शिल्प आहेत. ते ठिकाण आवडलं म्हणून फोटो काढून अपलोड केला. तर मित्र वैभवचा मॅसेज आला. 'जरा क्लिअर फोटो पाठव.' त्याला दोन-तीन फोटो पाठवले. ते पाहून त्याचा मॅसेज आला की, हे मी बनवलं आहे. मारुती चौकात असलेलं शिल्प  सुरवातीला वाटलं हा असा का बोलत आहे हे स्मारक बांधून तर बरीच वर्ष झाली. तितक्यात त्याने जुने फोटो पाठवले. ज्यावेळी स्मारकाचं काम सुरु होतं तेव्हाचे ते फोटो होते. तो म्हणाला की, आम्ही कॉलेजला असताना आम्हाला प्रोजेक्ट दिलेला. तेव्हा आम्ही हे बनवले होते. त्याचं काम पाहून खूप अभिमान वाटला. आणि उगाच माझी कॉलर ताईट झाली. जेवण झाल्यावर आमचा काही स्टाफ तिथे आला होता. त्यांना अभिमानाने सांगितलं की हे माझ्या मित्राने बनवलं आहे. खरं सांगू मला फार भारी वाटलं. वैभवची कलाकारी.. वैभव एक उभरता शिल्पकार आहे. आमचा परिचय विकासच्या माध्यमातून झाला. खरं तर वैभव बाराखडीच्या पोस्ट पहायच...

पुस्तक - माझी काटेमुंढरीची शाळा लेखक - गो. ना. मुनघाटे गडचिरोली सारख्या नक्षलवादी भागात असणारे काटेमुंढरी हे गाव. माडिया गोंड हा आदिवासी समाज याच परिसरातला. या गावात एका शिक्षकाची नियुक्ती होणे. आणि ते त्याच्या मनाविरुद्ध घडलं. म्हणून सरकारविषयी सूड मनात ठेवला आणि व्यसनाच्या आहारी गेला. आणि अशातच त्याची आत्महत्या/खून झाला. गावात शाळा आहे शिक्षक हवा म्हणून गोविंदराव मुनघाटे यांची नियुक्ती झाली. काटेमुंढरी जाताना 'बाबूजी काहेको मरने काटेमुंढरी जाते हो' असा सल्ला ट्रक ड्रायव्हरने दिला. पण तरीही आपली वाट धरून मुनघाटे गुरुजी गावात पोचले. गावचे मडगू पाटील यांनी केलेले स्वागत आणि त्यांनी दिलेली मोलाची साथ गुरुजींना खूप भावली. गावचा कायापालट करण्याकरिता गुरुजींना महत्वाची साथ लाभली ती गावचे मडगू पाटील, गावचा खबरी डाफ्या कोतवाल, विद्यार्थी शिदू यांची.. हे पुस्तक वाचताना खऱ्या अर्थाने सामाजिक भान जपणारी माणसं वाचायला मिळतात. त्यातील उत्तम उदाहरण म्हणजे नागोसे गुरुजी आणि मडगू पाटील... विद्यार्थ्यांसाठी जीव ओतून काम करणाऱ्या नागोसे गुरुजींना देखील कारागृहात जावे लागते अन् खोट्या आरोपांमुळ...

पुणे रेल्वे स्थानकापासून पंधरा मिनिटांच्या अंतरावर 'पुणे नगर वाचन मंदिर' आहे. १७५ वर्षे जुन्या असलेल्या या वास्तूला हेरिटेजचा दर्जा प्राप्त आहे. ०७ फेब्रुवारी १८४८ साली वाचन मंदिराची स्थापना झाली. या वाचन मंदिराचे संस्थापक लोकहितवादी(गोपाळ हरी देशमुख). पुणे नगर वाचन मंदिर वास्तू. वाचन मंदिराच्या पहिल्या मजल्यावर वाचन कक्ष आणि अभ्यासिका आहे. मराठी-इंग्रजी वर्तमानपत्रे, साप्ताहिक, मासिक आणि इतर पुस्तके वाचणासाठी उपलब्ध आहेत. तसेच विद्यार्थ्यांकरिता अभ्यासिकेची सोयही उपलब्ध आहे. प्रत्येक विद्यार्थ्याला लॉकर दिलेले आहेत. याच वाचनकक्षेत छत्रपती शिवाजी महाराज, वीर सावरकर, लोकमान्य टिळक, आचार्य अत्रे, लोकहितवादी, बालगंधर्व या महापुरुषांची तैलचित्रं आहेत. दुसऱ्या मजल्यावर पुस्तकांचं दालन आहे. जवळपास एक लाखापेक्षा अधिक पुस्तके येथे उपलब्ध आहेत. प्रत्येक पुस्तकाला कोड दिलेला आहे जेणेकरून ते शोधण्यास अधिक सुलभ होईल. अभ्यासिका अन् वाचन कक्ष वाचन मंदिरातील वाचक सभासदांची संख्या तीन हजारपेक्षा अधिक आहे. तुळशी बाग येथे मुख्य शाखा आहे. दूर राहणाऱ्या वाचकांना पुस्तक देवघेवसाठी सोयीचं व्हावं म्ह...